Zabrze to miasto o bogatej historii przemysłowej, której początki sięgają XIX wieku. Wówczas to rozpoczęła się intensywna eksploatacja pokładów węgla kamiennego, a wraz z nią dynamiczny rozwój górnictwa. Jednym z najcenniejszych obiektów świadczących o przemysłowym dziedzictwie Zabrza jest Kopalnia Guido - perła Śląskiego Szlaku Zabytków Techniki. To wyjątkowe miejsce, gdzie można poczuć klimat dawnego górnictwa i zobaczyć z bliska, jak niegdyś pracowali górnicy. Zwiedzanie robi ogromne wrażenie i pozwala lepiej zrozumieć historię regionu.
Historia Kopalni Guido
Początki wydobycia węgla
Kopalnia Guido powstała w 1855 roku i początkowo nosiła nazwę Concordia. Był to okres dynamicznego rozwoju przemysłu na Górnym Śląsku, zapotrzebowanie na węgiel rosło, a wraz z nim przybywało kopalń. Głównym inwestorem był Guido Henckel von Donnersmarck - stąd późniejsza nazwa kopalni jego imieniem. W tamtych czasach wydobycie odbywało się jeszcze w dość prymitywny sposób, przy użyciu prostych narzędzi. Jednak już wkrótce zaczęto wprowadzać pierwsze udogodnienia techniczne ułatwiające pracę górników.
Rozwój kopalni na przełomie wieków
Przełom XIX i XX wieku to okres szybkiej modernizacji Kopalni Guido. Wprowadzono oświetlenie elektryczne, maszyny parowe do odwadniania wyrobisk i wydobywania urobku, a także nowoczesne wyciągi szybowe. Dzięki temu możliwe było drążenie coraz głębszych szybów i sięganie do niższych pokładów węgla. Dodatkowo poprawiły się warunki i bezpieczeństwo pracy. Na przełomie wieków Kopalnia Guido stała się nowoczesnym zakładem na skalę europejską i należała do czołowych kopalń na Górnym Śląsku.
Lata świetności i upadek
Największe znaczenie Kopalnia Guido osiągnęła w pierwszej połowie XX wieku, kiedy zatrudniała kilka tysięcy górników, a roczne wydobycie sięgało kilkuset tysięcy ton węgla. Była wówczas jedną z najnowocześniejszych kopalń węgla kamiennego w tej części Europy. Niestety po II wojnie światowej nastąpił stopniowy upadek kopalni w związku z wyczerpywaniem się złóż i rosnącymi kosztami wydobycia. Ostatecznie zamknięto ją w 1999 roku. Na szczęście część wyrobisk udało się uratować i udostępnić do zwiedzania jako podziemną trasę turystyczną.
Trasa zwiedzania pod ziemią
Zjazd windą na poziom 170 m
Aby dostać się do podziemi kopalni zwiedzający muszą najpierw zjechać windą na głębokość 170 metrów. Tam znajduje się poziom VI, który stanowi początek trasy turystycznej. Już sama jazda windą na taką głębokość robi ogromne wrażenie i pozwala poczuć specyficzny klimat pracy pod ziemią. Na dole panuje stała temperatura ok. 17 stopni Celsjusza i wysoka wilgotność sięgająca nawet 98%.
Chodniki i przekopy górnicze
Pod ziemią zwiedzający przemierzają wąskie, kręte korytarze i chodniki, w których niegdyś pracowali górnicy. Wiele z nich prowadzi w głąb calizny i ma nawet ponad 150 lat. Można zajrzeć do autentycznych przekopów, w których wydobywano węgiel. Nie brakuje też podziemnych komór i rozgałęzień korytarzy. Wszystko to pozwala wyobrazić sobie ciężką pracę, jaką codziennie wykonywali tu górnicy.
Maszyny i urządzenia
Istotnym elementem trasy są zachowane maszyny i urządzenia, których używano do wydobycia i transportu urobku węglowego. Można zobaczyć m.in. przenośniki taśmowe, wozy do przewozu węgla, tory kolejowe czy też stare widenedła parowe. Wszystko to stanowi świadectwo rozwoju techniki górniczej na przełomie XIX i XX wieku. Oglądając te obiekty łatwiej sobie wyobrazić codzienną pracę pod ziemią.
Atrakcje na powierzchni
Zabytkowe budynki i wieże szybowe
Po wyjeździe na powierzchnię warto zwiedzić zachowane obiekty naziemne Kopalni Guido. Są to przede wszystkim ceglane budynki mieszkalne z przełomu XIX i XX wieku, w których mieszkali górnicy. Zachowały się również charakterystyczne wieże nad szybami: ceglana wieża wyciągowa oraz stalowa wieża maszyny wyciągowej. Stanowią one rozpoznawalny element krajobrazu śląskiego.
Skansen maszyn parowych
Kolejną atrakcją jest skansen starych maszyn parowych, które służyły niegdyś do odwadniania kopalni i transportu urobku. Można tu zobaczyć m.in. ogromne tłokowe pompy powierzchniowe, lokomobilę parową, a także parowóz wąskotorowy. Wszystkie eksponaty świetnie obrazują, jak istotną rolę odegrała maszyna parowa w rozwoju górnictwa.
Wystawa modeli górniczych
Kopalnia Guido posiada również ciekawą wystawę modeli, makiet i sprzętów górniczych. Dzięki temu można w łatwy sposób zrozumieć zasady obudowy chodników podziemnych, wentylacji kopalń czy transportu urobku. Są tu modele maszyn wyciągowych, obudów górniczych, wozów do przewozu węgla i wielu innych. Z pewnością warto im się przyjrzeć przed zejściem pod ziemię.
Oferta edukacyjna
Zajęcia dla dzieci i młodzieży
Kopalnia Guido przygotowała bogatą ofertę edukacyjną skierowaną do dzieci i młodzieży. Organizowane są tu zajęcia i warsztaty, podczas których uczniowie poznają historię górnictwa, uczą się o minerałach i skałach oraz poznają zasady bezpieczeństwa pod ziemią. Prowadzone są również gry terenowe pozwalające wcielić się w rolę górników. Dzięki temu młodzi ludzie mogą w ciekawy sposób poszerzać wiedzę o regionie.
Warsztaty dla dorosłych
Również dorośli zwiedzający mogą skorzystać z szerokiej gamy warsztatów na terenie Kopalni Guido. Są to m.in. warsztaty ze spawania i kowalstwa, nauki wikliniarstwa, warsztaty ceramiki czy też robotyki. Pozwalają one rozwijać różnorodne umiejętności praktyczne i poznać tradycyjne rzemiosła. Stanowią świetną okazję do aktywnego spędzenia czasu podczas zwiedzania.
Gry i zabawy rodzinne
Kopalnia przygotowała również ofertę skierowaną do całych rodzin z dziećmi. Są to specjalne gry terenowe połączone ze zwiedzaniem, podczas których rodzice i dzieci wspólnie wykonują zadania i zdobywają nagrody. Rodziny mogą także wziąć udział w warsztatach ceramicznych i innych zajęciach kreatywnych. Dzięki temu zwiedzanie staje się świetną okazją do wspólnej zabawy i nauki.
Wydarzenia kulturalne
Koncerty i festiwale
Poza zwiedzaniem Kopalnia Guido oferuje także udział w różnorodnych wydarzeniach kulturalnych. Organizowane są tu koncerty zarówno muzyki klasycznej, jak i rockowej, które wybrzmiewają niezwykle w przestrzeni podziemnych chodników. Odbywają się również festiwale folklorystyczne prezentujące kulturę i zwyczaje śląskie. Dzięki temu można połączyć zwiedzanie z przeżyciami kulturalnymi.
Pokazy i inscenizacje
Dodatkową atrakcją są okresowe pokazy i inscenizacje ukazujące pracę dawnych górników. Odbywają się one z udziałem aktorów odgrywających role górników ubranych w historyczne stroje robocze. Można w ten sposób zobaczyć jak niegdyś na co dzień wyglądała praca pod ziemią, z jakimi narzędziami i metodami się wiązała.
Imprezy plenerowe
W ciepłe miesiące na terenie Kopalni Guido organizowane są również imprezy plenerowe, takie jak festyny, jarmarki i pikniki rodzinne. Można wtedy nie tylko zwiedzać, ale również skosztować regionalnych potraw, posłuchać kapel ludowych i zakupić pamiątki. Imprezy te świetnie łączą edukację z rozrywką dla całej rodziny.
Praktyczne informacje
Bilety i zwiedzanie z przewodnikiem
Bilety na zwiedzanie Kopalni Guido można nabyć bezpośrednio w kasie na miejscu lub online na stronie internetowej. Ceny są przystępne, przewidziane zniżki dla dzieci, seniorów i grup zorganizowanych. Zwiedzanie odbywa się wyłącznie z licencjonowanym przewodnikiem po wyznaczonej trasie, co gwarantuje bezpieczeństwo i fachowy komentarz. Wycieczka trwa około 1,5-2 godziny.
Dni i godziny otwarcia
Kopalnia jest czynna codziennie oprócz poniedziałków w godzinach od 9:00 do 17:00. W sezonie letnim (maj-wrzesień) obowiązują dodatkowo wieczorne zwiedzania w piątki i soboty od 17:00 do 22:00. Należy pamiętać, że ostatnie wejście jest na 1,5 godziny przed zamknięciem. Dla grup zorganizowanych istnieje możliwość rezerwacji terminu.
Jak dojechać i zaparkować
Kopalnia Guido znajduje się w Zabrzu przy ul. Wolności 408. Dojazd z centrum Zabrza zajmuje ok. 10 minut samochodem. Na miejscu istnieje bezpłatny parking, który pomieści autokary i samochody
Podsumowanie
Podziemna trasa turystyczna Kopalni Guido to wyjątkowe miejsce na mapie Zabrza i całego Śląska. Pozwala poczuć niepowtarzalny klimat dawnego górnictwa i poznać historię ciężkiej pracy pokoleń górników. Zwiedzanie łączy w sobie edukację, poznawanie zabytków techniki i niezapomniane wrażenia. Warto tu zatem przyjechać zarówno samemu, jak i z rodziną czy grupą znajomych. To gwarancja ciekawego spędzenia czasu i wzbogacenia wiedzy o regionie.
Tagi
Udostępnij artykuł
