Nikiszowiec to wyjątkowa dzielnica Katowic, która zachwyca swoim niepowtarzalnym klimatem i urokiem stuletnich kamienic. Spacerując jej brukowanymi uliczkami, cofniemy się w czasie do początków XX wieku, kiedy powstawało to osiedle patronackie dla górników kopalni Giesche (obecnie Wieczorek). Warto bliżej przyjrzeć się tej perle Śląska i odkryć jej bogactwo - od zabytkowej architektury, poprzez industrialny charakter, aż po liczne atrakcje, trasy spacerowe i kulinaria.
Zabytkowa architektura Nikiszowca
Nikiszowiec powstał na początku XX wieku według projektu dwóch berlińskich architektów - Georga i Emila Zillmannów. Wzorowali się oni na angielskich miastach-ogrodach, stąd charakterystyczny układ urbanistyczny osiedla. Jego sercem jest obszerny, eliptyczny plac - Plac Wyzwolenia oraz otaczające go symetrycznie usytuowane budynki. Wokół znajdują się także promieniście rozchodzące się ulice z rzędami ceglanych domów robotniczych. Te parterowe budowle z charakterystycznymi pseudosgraffitami na elewacjach tworzą niepowtarzalny klimat Nikiszowca.
Do dziś zachowało się około 300 kamienic z ponad 1000, które istniały pierwotnie. Są one pod ochroną jako zabytki, gdyż stanowią unikatowy przykład robotniczego budownictwa mieszkalnego z przełomu XIX i XX wieku. Co więcej, całe osiedle zostało wpisane na listę zabytków, a od 2017 roku figuruje w rejestrze Śląskiego Szlaku Zabytków Techniki. Z pewnością warto zagłębić się w urokliwe uliczki Nikiszowca i podziwiać industrialną architekturę, która przetrwała próbę czasu.
Industrialny charakter dzielnicy
Nikiszowiec, pomimo upływu dekad, wciąż zachowuje industrialny charakter. Nie bez powodu nazywany jest czasami "Śląską Manchester". Osiedle powstało przy kopalni Giesche (Wieczorek) i od samego początku było nierozerwalnie związane z górnictwem. Zamieszkiwali je głównie górnicy wraz z rodzinami. Do dzisiaj w wielu miejscach można dostrzec odwołania do tradycji górniczych - od nazw ulic po elementy wystroju wnętrz pubów czy restauracji.
Industrialny charakter podkreślają także ceglane kamienice i brukowane ulice, a w samym sercu Nikiszowca wciąż stoi szyb wentylacyjny dawnej kopalni Wieczorek. Co więcej, w jednej z odrestaurowanych kamienic powstała Izba Tradycji, gdzie można zapoznać się z historią i spacerować po ekspozycji poświęconej górnictwu. Dla wielu osób przechadzka uliczkami Nikiszowca to jak cofnięcie się w czasie do miejsca, gdzie tradycje górnicze wciąż są żywe.
Park Wilsona
Park Tadeusza Wilsona to zielone serce Nikiszowca, które stanowi doskonałe miejsce na spacer czy odpoczynek. Zajmuje obszar około 5,5 hektara i znajduje się w centralnym punkcie osiedla. Jego historia sięga 1911 roku, kiedy to powstał jako park rekreacyjny dla mieszkańców robotniczych domów. Do dzisiaj rosną w nim ponad 100-letnie drzewa, głównie klony, kasztanowce i topole.
W parku Wilsona znajdziemy alejki spacerowe, place zabaw dla dzieci, tereny rekreacyjne, a także obiekty sportowe, m.in. korty tenisowe i boiska. Latem w miłej, zielonej scenerii można spędzić całe godziny, spacerując, odpoczywając na ławkach lub bawiąc się z dziećmi. To ulubione miejsce mieszkańców na relaks i rekreację.
Plac Wyzwolenia
Plac Wyzwolenia, zwany też placem Słonecznym, to centralny punkt Nikiszowca. Jego charakterystyczny eliptyczny kształt oraz otaczająca zabudowa sprawiają, że jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc tej dzielnicy. Plac ma średnicę około 130 metrów i stanowi serce układu urbanistycznego osiedla.
Wokół placu Wyzwolenia znajdują się piękne, symetrycznie usytuowane kamienice z zachowanymi historycznymi detalami. Można tu usiąść na jednej z ławek, podziwiać architekturę i obserwować urokliwe życie nikiszowieckich uliczek. To także doskonały punkt startowy do dalszego zwiedzania dzielnicy.
Ogród Jordanowski
U zbiegu ulic Oswobodzenia i Janasa w Nikiszowcu rozpościera się Ogród Jordanowski. Ten niewielki, ale uroczy park zajmuje teren dawnego cmentarza ewangelickiego. Obecnie jest to przyjemny zakątek zieleni z alejkami, ławkami i rabatami kwiatowymi.
Ogród powstał w latach 50. XX wieku z inicjatywy grupy pasjonatów ogrodnictwa na czele z Teofilem Jordanem. Stąd wzięła się jego nazwa. Można tu spotkać rzeźby i pomniki upamiętniające dawnych mieszkańców dzielnicy. Ogród Jordanowski to urokliwe miejsce otoczone dawną zabudową Nikiszowca.
Oferta kulturalna i rozrywkowa
Izba Tradycji
Dla wszystkich interesujących się historią Nikiszowca i tutejszej społeczności górniczej koniecznym punktem jest Izba Tradycji przy ulicy Ulicznej. Mieści się ona w odrestaurowanej kamienicy i prezentuje ekspozycję poświęconą osiedlu i pracy w kopalni Wieczorek.
W Izbie Tradycji można zobaczyć zdjęcia, dokumenty i przedmioty związane z życiem codziennym górników. Są też makiety szybów kopalnianych i sprzęt górniczy. Ekspozycja daje naprawdę ciekawe spojrzenie na industrialną przeszłość Nikiszowca.
Kluby muzyczne
Nikiszowiec słynie z rozwiniętej sceny klubowej, która przyciąga entuzjastów muzyki z całego regionu. Najpopularniejsze miejsca to Klub Hipnoza przy ulicy Janasa oraz Klub Studio przy ulicy Obrzad. Organizują one koncerty zarówno mniej znanych, jak i popularnych wykonawców.
Warto także wspomnieć o industrialnym Charakterze oraz rockowym Proletaryacie. Fani dobrej muzyki na pewno znajdą w Nikiszowcu coś dla siebie. Koncerty w klimatycznych wnętrzach przyciągają rzesze miłośników różnych brzmień.
Kino Światowid
Kino Światowid przy ulicy Obrzeżnej to prawdziwa perełka Nikiszowca. Mieści się w zabytkowym budynku z 1911 roku. Ma jedną, ale za to bardzo klimatyczną salę kinową na 150 miejsc. Grane są tu zarówno najnowsze hity filmowe, jak i ambitne produkcje artystyczne.
Seanse w Światowidzie to wyjątkowe przeżycie, które łączy magię X muzy. Stuletnie wnętrze, projekcja 35 mm i dźwięk dolby surround zachwycają i przenoszą do innych czasów. To perełka na mapie Nikiszowca.
Szlaki turystyczne i rowerowe
Szlak Zabytków Techniki
Przez Nikiszowiec przebiega fragment Śląskiego Szlaku Zabytków Techniki. Obejmuje on najciekawsze obiekty poprzemysłowe i techniczne w regionie. W dzielnicy można zwiedzić m.in. zabytkowe familoki, szyb wentylacyjny dawnej kopalni Wieczorek oraz Muzeum Energetyki.
Szlak jest świetną okazją, by poznać industrialną historię Nikiszowca i Katowic. Turyści mogą skorzystać z przewodników i tablic informacyjnych, a nawet wziąć udział w lekcjach muzealnych.
Ścieżka dydaktyczna Nikiszowiec
Osiedle ma także swoją ścieżkę dydaktyczną liczącą 6 km. Biegnie głównymi ulicami dzielnicy i pozwala zapoznać się z jej najważniejszymi zabytkami. Przy trasie ustawione są tablice informacyjne na temat poszczególnych obiektów i ciekawostek z historii Nikiszowca.
To doskonały sposób, aby jednocześnie poznawać dzielnicę i aktywnie spędzać czas. Trasa jest oznaczona, więc świetnie nadaje się do samodzielnych spacerów.
Trasy rowerowe
Malownicze położenie Nikiszowca przy Parku Śląskim oraz sąsiedztwo innych dzielnic Katowic sprawiają, że osiedle jest doskonałym punktem wypadowym na rowerowe wycieczki. W pobliżu przebiegają szlaki rowerowe m.in. w kierunku Ligoty, Panewnik czy Parku Śląskiego.
Można wybrać trasę wśród zieleni, zwiedzić okoliczne atrakcje lub po prostu nacieszyć się jazdą po nikiszowieckich uliczkach. Rowerzyści z pewnością docenią uroki tej dzielnicy.
Atrakcje kulinarne Nikiszowca
Liczne restauracje
Nikiszowiec zachwyca także pod względem kulinarnym. Znajdziemy tu knajpki serwujące tradycyjne śląskie dania, klimatyczne puby, restauracje wegetariańskie oraz liczne cukiernie i lodziarnie. Warto wypróbować miejscówki polecanie przez mieszkańców, takie jak Górnicza, Cesarska czy Staropolska.
Pyszne jedzenie można zjeść w ogródkach restauracyjnych przy Rynku lub ulicy Jankego. Nikiszowiec zadowoli podniebienia nawet najbardziej wybrednych smakoszy.
Piwne ogrody
Latem ogromną popularnością cieszą się piwne ogrody - miejsca, w których można skosztować regionalnego browaru przy muzyce na żywo. Najbardziej znane to Ogród na Nikiszu oraz Browar na Nikiszu przy Rynku. Serwują one arcyciekawy wybór piw rzemieślniczych i zapraszają na koncerty młodych artystów.
To świetna opcja na letni wieczór w Nikiszowcu. Piwne ogrody tętnią życiem i z pewnością umilą czas w tej dzielnicy.
Lokalne produkty
W wielu miejscach Nikiszowca można także nabyć wyroby lokalnych rękodzielników i producentów. Są to m.in. regionalne piwa, nalewki, miody, sery, a nawet biżuteria czy ceramika z motywami nawiązujący
Nikiszowiec - niezwykła podróż w czasie
Nikiszowiec to wyjątkowe miejsce na mapie Śląska, które urzeka klimatem dawnej epoki. Spacerując urokliwymi uliczkami i podziwiając zabytkową architekturę, można poczuć się jak w starring Filmu! Dzielnica ta ma do zaoferowania wiele - od ciekawych atrakcji, przez bogactwo zieleni, po smaczne dania kuchni regionalnej. Wizyta w Nikiszowcu to prawdziwa podróż w czasie i świetna okazja do poznania historii, kultury i tradycji tego wyjątkowego zakątka Śląska.